Regularne przeprowadzanie praktycznego sprawdzenia ewakuacji pozwala na wypracowanie optymalnych sposobów postępowania na wypadek pożaru, powoduje, że użytkownicy obiektu nie ignorują powstałego alarmu, a realizując wyuczone czynności po jego zaistnieniu przyczyniają się do skrócenia czasu trwania poszczególnych faz i w konsekwencji całkowitego czasu potrzebnego na ewakuację, co w przypadku zagrożenia ma decydujące znaczenie. Regularne przeprowadzanie praktycznego sprawdzania ewakuacji będzie miało także duży wpływ na poczucie bezpieczeństwa użytkowników obiektu.

W 2019 r. do Komendy Miejskiej PSP w Siedlcach wpłynęło 20 zgłoszeń z terenu powiatu siedleckiego, informujących o zamiarze i terminie przeprowadzenia treningów ewakuacyjnych. W ramach nadzoru nad prowadzonymi działaniami ewakuacyjnymi przedstawiciele Komendy uczestniczyli i ocenili ewakuację w 16 obiektach (głównie szkoły podstawowe, przedszkola, a także Ośrodek Szkolno-Wychowawczy). W trakcie przeprowadzonych treningów ewakuacyjnych ewakuowano w sumie 2366 uczniów oraz 335 nauczycieli i personelu.

W większości przypadków oceniono pozytywnie przebieg prowadzonych działań. Stwierdzono nieliczne uchybienia w zakresie możliwości i warunków prowadzenia działań ratowniczo - gaśniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej, np.:

• brak przestawienia do wglądu protokołów badań instalacji użytkowych i urządzeń przeciwpożarowych,
• brak oznakowania miejsca usytuowania hydrantu zewnętrznego,
• brak aktualizacji instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.

W odniesieniu do dwóch obiektów wszczęto postępowanie administracyjne zakończone wydaniem decyzji administracyjnej, nakazującej usunięcie nieprawidłowości w określonym terminie.  W pozostałych przypadkach potwierdzono usunięcie nieprawidłowości.

Ponadto w trakcie spotkań z dziećmi i nauczycielami, w ramach kampanii społecznej „Kręci mnie bezpieczeństwo”, funkcjonariusze pożarnictwa prowadzili działania profilaktyczne i edukacyjne w formie prelekcji i szkoleń, których głównym celem jest propagowanie pozytywnych postaw młodych ludzi w zakresie bezpieczeństwa.

Ewakuacja jest zorganizowanym działaniem zmierzającym do usunięcia ze strefy zagrożonej ludzi, zwierząt i mienia. Obowiązki związane z jej przebiegiem regulują następujące akty prawne:

1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j.: Dz. U. z 2020, poz. 1123).
   Zgodnie z zapisami tej ustawy ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć, mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem. W art. 4 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy nałożony jest na właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji osobom przebywającym w tych obiektach.
   
   
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109, poz.71).
   W § 15 ust. 1 nałożony jest obowiązek, aby z każdego miejsca w obiekcie, przeznaczonego do przebywania ludzi, zapewnione były odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczanie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także zastosowanie technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, a § 15 ust. 2 ww. rozporządzenia stanowi, że odpowiednie warunki ewakuacji określają przepisy techniczno - budowlane. Przywołane tu przepisy techniczno - budowlane to Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019, poz. 1065 z późn. zmianami).
   Zgodnie z zapisami § 17 ust. 1 wymienionego wyżej rozporządzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów obowiązek przeprowadzania praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji spoczywa na właścicielu lub zarządcy obiektu, który zawiera strefę pożarową, przeznaczoną dla ponad 50 stałych użytkowników. Właściciel lub zarządca obiektu  powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, zgodnie z zapisami § 17 ust. 2 wymienionego wyżej rozporządzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy dokonać co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników. Na terenie powiatu siedleckiego są to w większości jednostki oświatowe i placówki przedszkolne.

Właściciel lub zarządca obiektu powinien powiadomić właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań, o których mowa wyżej nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.

Praktyczne sprawdzenie ewakuacji sprowadza się do dwóch zagadnień:

1. sprawdzenia organizacji ewakuacji, gdzie celem jest:
1. sprawdzenie skuteczności dotychczasowego sposobu informowania o zagrożeniu oraz systemu powiadamiania o konieczności ewakuacji, w tym reakcji na alarm pożarowy,
2. doskonalenie procedur ewakuacji, w tym zapoznanie z kierunkami ewakuacji i zasadami zachowania się,
3. koordynacja działań służby ochrony i współdziałania zespołu ewakuacyjnego,
4. zminimalizowanie możliwości wystąpienia paniki i jej skutków,
5. weryfikacja opracowanych zasad postępowania na wypadek pożaru i prowadzenia ewakuacji zapisanych w „Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego”,
6. wskazanie administratorowi budynku problemów, które mogą zaistnieć w obiekcie i utrudnić sprawną ewakuację,
7. przygotowanie administratora budynku i użytkowników budynku do prawidłowej, samodzielnej ewakuacji, prowadzonej przed przybyciem straży pożarnej.
2. sprawdzenia warunków ewakuacji tj.:

1. ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych,
2. długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych,
3. stanu technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego i stopnia ich integracji, w szczególności mających wpływ na ewakuację – zabezpieczenia przed zadymieniem wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych dróg  ewakuacyjnych.

/Opracowanie: mł. bryg. Paweł Kulicki